W gospodarstwie rolnym wytwarzane są między innymi odpady komunalne, inaczej nazywane odpadami bytowymi. Są to odpady związane z nieprzemysłową działalnością człowieka, powstające w gospodarstwach domowych. Jak mówi ustawa o odpadach[1], odpady komunalne nie obejmują odpadów z produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, zbiorników bezodpływowych, sieci kanalizacyjnej oraz z oczyszczalni ścieków, w tym osadów ściekowych, pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych.
Odpady komunalne obecnie zbierane są selektywnie zgodnie z Jednolitym System Segregacji Odpadów, z podziałem z frakcje, oraz z wykorzystaniem Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, w skrócie PSZOK, które każda gmina powinna zapewnić mieszkańcom. Rolnik nie jest zobowiązany do ewidencjonowania odpadów komunalnych.
Co powinien zrobić rolnik z pozostałymi odpadami w gospodarstwie rolnym?
W zależności od wielkości gospodarstwa lub ilości wytworzonych odpadów ogółem i niebezpiecznych wymagane są dwa sposoby rejestracji odpadów.
Uproszczoną ewidencję odpadów z zastosowaniem jedynie karty przekazania odpadów zgodnie z art. 71 pkt 1 ustawy o odpadach prowadzą rolnicy, którzy:
- wytwarzają odpady niebezpieczne w ilości do 100 kilogramów rocznie
- wytwarzają odpady inne niż niebezpieczne, niebędące odpadami komunalnymi, w ilości do 5 ton rocznie.
Pełną ewidencję za pomocą karty przekazania odpadów, karty ewidencji odpadów i sprawozdań prowadzą rolnicy:
- Wytwarzający rocznie ponad 100 kg odpadów niebezpiecznych lub ponad 5 ton odpadów innych niż niebezpieczne lub komunalne, rolnik jest zobowiązany do prowadzenia pełnej ewidencji odpadów, za pomocą karty przekazania odpadów i karty ewidencji odpadów.
- gospodarujący na powierzchni powyżej 75 hektarów użytków rolnych, którzy w związku z prowadzoną działalnością są traktowani jako wytwórcy odpadów.
Mowa jest o użytkach rolnych (UR) , zatem w definicję 75 hektarów wchodzą zarówno grunty orne (GO) , Trwałe Użytki Zielone (TUZ) i uprawy wieloletnie. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że ustawodawca mówi o „gospodarowaniu” na powierzchni powyżej 75 hektarów, co oznacza, że bierzemy pod uwagę zarówno grunty własne, jak i dzierżawy.
Rolnicy gospodarujący w powyższy sposób mają obowiązek wpisu do rejestru BDO – Bazy Danych Odpadów oraz ewidencjonowania odpadów niekomunalnych wytworzonych w ich gospodarstwach rolnych. Rolnicy tacy mają obowiązek prowadzić dokumentację dotyczącą odpadów za pomocą tego systemu. Wniosek o wpis do rejestru BDO należy złożyć do urzędu marszałkowskiego. Spis odpadów powinien być przechowywany przez 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym został sporządzony. Posiadacz odpadów jest obowiązany do udostępniania dokumentów ewidencji odpadów na żądanie organów uprawnionych do przeprowadzania kontroli.
Ostatnim obowiązkiem w związku z wytwarzaniem odpadów jest sprawozdawczość. Raz do roku, do 15 marca rolnicy składają roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami. Sprawozdanie przedkłada się właściwemu Marszałkowi Województwa za pośrednictwem systemu BDO. Jeśli w ciągu roku rolnik nie wytworzył odpadów to również ma obowiązek złożyć sprawozdanie – tzw. Sprawozdanie zerowe.
Nie złożenie w terminie sprawozdania do Marszałka Województwa skutkować może grzywną do 5 000 zł zgodnie z kodeksem wykroczeń.
Wśród odpadów podlegających ewidencji znajdują się w szczególności m.in.:
- sznurki i siatki polietylenowe z ogrodzeń, z wiązania balotów słomy i siana,
- folie kiszonkarskie i z tuneli foliowych, agrowłókniny z okrywania upraw, worki po nawozach, w tym zużyte opakowania typu big-bag, zużyte szkło ze szklarni,
- zużyte świetlówki, baterie i akumulatory, pojemniki i skrzynki z tworzyw sztucznych,
- oleje hydrauliczne, silnikowe, przekładniowe i smarowe,
- przeterminowane środki ochrony roślin, farby, rozpuszczalniki,
- materiały z azbestu (pokrycia z dachów, izolacje, konstrukcje),
- zwierzęta padłe i ubite z konieczności w wyniku chorób i profilaktyki weterynaryjnej, w tym tkanka zwierzęca o własnościach niebezpiecznych
Powyższe rodzaje odpadów nie może być oddawany do punktu odbioru odpadów komunalnych. Jednocześnie, nie można ich utylizować na własną rękę, ponieważ stanowią one źródło powstawania zanieczyszczeń środowiska. W związku z brakiem możliwości zakwalifikowania ich jako odpady komunalne muszą zostać odpowiednio ewidencjonowane poprzez bazę BDO.
Rejestr podmiotów BDO :
Liczba aktywnych podmiotów: 618 532
Jak widać to nic strasznego: tyle było prowadzących ewidencję podmiotów zarejestrowanych w BDO w październiku 2024
Ustawa o odpadach stanowi, że podmiot (gospodarstwo, przedsiębiorstwo), o którym mowa w art. 57 ust. 1 (w tym również rolnik gospodarujący na powierzchni powyżej 75 ha), jest obowiązany umieszczać numer rejestrowy BDO na dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością. Oznacza to, że rolnicy powinni umieszczać numer BDO na swoich fakturach wystawianych w związku z prowadzoną działalnością rolniczą.
[1] Dz. U.2013 poz.21 Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012r.